[et_pb_section fb_built=”1″ _builder_version=”4.4.2″ custom_padding=”0px||||false|false” hover_enabled=”0″][et_pb_row _builder_version=”4.4.2″][et_pb_column _builder_version=”4.4.2″ type=”4_4″][et_pb_text _builder_version=”4.4.2″ text_font_size=”16px” hover_enabled=”0″]

Ik heb weer een nieuw voorleesfilmpje op mijn YouTube kanaal de verhalenvogel geplaatst: Het verhaal van Zwarte Wolf. Het idee voor dit verhaal werd geboren toen ik een keer ‘s avonds laat naar huis fietste onder een deken van sterren en van de maan, die gloeide en wel iets weg had van een gigantisch oog. Mijn verbeeldingskracht ging meteen ‘aan’. Wat voor nachtschepsel zou daar boven kunnen wonen? Het werd Zwarte Wolf. Hij woont al jarenlang in Nachtland, de verborgen wereld tussen de sterren. Hij is eenzaam, niemand weet dat hij bestaat, hij is onzichtbaar in het donker, totdat op een dag een klein meisje met een sterrenkijker hem ontdekt in het donker. 

Eenzaamheid

Het verhaal gaat over eenzaamheid, over niet gezien worden. Niets menselijks is Zwarte Wolf vreemd. Eerst doet hij nog moeite om op te vallen. Hij maakt rare bokkensprongen en roept heel hard naar de mensen beneden: ‘Kijk eens, hier ben ik!’  Maar niemand hoort hem en uiteindelijk houdt hij daarmee op. 

Zwarte Wolf is natuurlijk niet voor niets uit mijn pen geslopen. Hij wil gezien worden en ik ook. En gehoord. De uitdaging voor ieder mens, maar wellicht nog meer voor mensen met een vrij creatief beroep, zoals ik, is om gewaardeerd te worden voor je bijdrage aan de samenleving. Creatievelingen zitten echter niet in de hoek van de vitale of essentiële beroepen. Sterker nog, in veel gevallen kraait er geen haan naar als je als vrije kunstenaar niets maakt. De zorg gaat gewoon door, de voedselvoorziening, transport, onderwijs, het nieuws. En ook als je wel iets maakt, maar je creatie niet gezien wordt, heeft niemand daar weet van behalve jijzelf als maker. Het bestaat niet voor anderen. 

Bestaansrecht

Filosoof George Berkeley betoogde in de 17e eeuw esse est percipi – zijn is waargenomen worden. Het object (dat wat je waarneemt) kan niet bestaan zonder degene die waarneemt (het subject). Hij bedoelde dat iets materieels alleen maar bestaat doordat de zintuigen het waarnemen, dat de werkelijkheid, die we als echt en eenduidig ervaren, afhankelijk is van ons bewustzijn. Ik begrijp dat. Je geeft immers met je brein betekenis aan alles wat je zintuigen doorgeven, doordat het je waarneming in een bepaald referentiekader plaatst. Als je deze filosofie doortrekt naar het voorbeeld van Zwarte Wolf kun je zeggen, dat dit personage alleen bestaat als het wordt gezien. Als het filmpje wordt bekeken, het verhaal beluisterd. En wat zegt dit over het bestaansrecht van de schrijver? Een heel ongemakkelijke vraag. 

Ik had nog niet over dat grote woord bestaansrecht nagedacht totdat Ramsey Nasr het in de mond nam, aan tafel bij het VPRO programma Mondo. Hij vertelde dat hij toen de theaters gesloten werden hologig thuis zat (en met hem vele andere acteurs en artiesten). Gelukkig voor hem besloot het International Theater Amsterdam toen dat ze de Decamerone zouden gaan uitvoeren en hij werd gevraagd om mee te doen. Nasr beschrijft het moment waarop hij gebeld werd als een soort opluchting, van vreugde; hij had weer bestaansrecht.  

 De gekke kunstenaar

Deze opmerking raakte een gevoelige snaar bij mij. Want wat is je bestaansrecht als kunstenaar als je kunst niet gezien of gehoord kan worden? Als dat belletje niet komt? Die voelt als nihil. Ik worstelde al langer met deze vraag, maar voel me minder alleen nu ik me realiseer dat anderen dit gevoel delen. Met de keuze voor een creatieve loopbaan hoort het levensgrote risico dat je inspanningen en creaties niet gezien en gewaardeerd worden, wat zeker niet bevorderlijk is voor je welbevinden. Welk weldenkend mens kiest daar nou voor? Ik zei de gek en gelukkig zijn er genoeg andere gekken op deze wereld die kunst blijven maken; boeken, schilderijen, voorstellingen, muziek. Vaak hebben ze er een baan naast. Een enkeling heeft het geluk rond te kunnen komen van zijn of haar kunst. Als je je als kunstenaar door zoiets triviaals als bestaansrecht zou laten leiden – als je alleen iets zou creëren als je zeker wist dat het gezien en gewaardeerd zou worden – zou je kunst snel opdrogen. Stel je voor: een wereld zonder creatieve vruchten om van te genieten, een woestijn – dat is pas onbestaanbaar!

En ondertussen wacht daar Zwarte Wolf in het donker en kijkt naar de lichtjes onder hem. Het verhaal loopt goed af, hij wordt gezien. En dus bestaat hij echt, daar heeft de schrijver wel voor gezorgd.

Kijk en luister naar het verhaal van Zwarte Wolf.

[/et_pb_text][et_pb_video src=”https://youtu.be/MrdFIjDoPgY” _builder_version=”4.4.2″ hover_enabled=”0″][/et_pb_video][/et_pb_column][/et_pb_row][/et_pb_section]